Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 28 maja 2023

Kulawe konie: Sez. 1. odc. 1. Witajcie w czyśćcu (a może nawet w piekle)
Nie ulega wątpliwości, że twórcy „Kulawych koni” znakomicie potrafią operować kontrastami i igrać z przyzwyczajeniami widzów. I tak na początku pierwszego odcinka wprawdzie obserwujemy dynamiczną akcje przeprowadzoną przez agentów służb specjalnych, ale szybko wydarzenia toczą się w zgoła odmiennym tempie, Co istotne, mimo to napięcie wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.
Upadek Rycerza: Część 5. Rycerz odnowiony
Tego już w czasach TM-Semic nie poznaliśmy. Batman pokonał Azraela, a sam Azrael najwyraźniej poszedł po rozum do głowy, Robin powrócił do jaskini, Nightwing pojawił się ni stąd ni zowąd i tylko rozczarowanego i obrażonego Alfreda nadal brakuje. Bruce Wayne wrócił do roli człowieka-nietoperza, prawda? No niestety, sprawa jest trochę bardziej skomplikowana.
Bywało lepiej
„Jesteśmy snem” to zbiór trzech krótkich powieści Ursuli K. LeGuin. Zbiór dość nierówny, bo zawarte w nim historie są leciwe i mało zajmujące, szczególnie dla współczesnego czytelnika.
Puchatek: Żenada i wstyd
Jak wielokrotnie pouczają starsi – co nagle, to po diable. „Puchatek: Krew i miód” potwierdza to w całej rozciągłości.
Wporzo
„Niepodległość. Terra Alta II” to powieść kryminalna, ale przy okazji jest zaangażowanym głosem w dyskursie o tożsamości Katalonii.
Harry Potter? Narnia? Mozart!
Szafka z zegarem w szkolnej bibliotece okazuje się przejściem do świata fantazji. Brzmi jak początek streszczenia powieści dla młodzieży młodszej? Trochę tak, bo „Czarodziejski flet” Floriana Sigla to niejako próba pożenienia opery Mozarta z motywami typowo szkolnymi: wredny szpaner, sympatyczny fajtłapa, atrakcyjna koleżanka, budzący strach dyrektor. A po drugiej stronie – przygody, ratowanie świata i… królewna. Kogo wybierze bohater?
Niejednoznaczny kot
Jeżeli w ruinach kurortu znajdziesz nietknięte drzwi, a obok nich tajemniczą figurkę, na wszelki wypadek jej nie dotykaj, a już na pewno nie podnoś! Tytułowa bohaterka filmu „Suzume” przez swoją lekkomyślność zostaje wciągnięta w niesamowitą przygodę, w trakcie której będzie musiała uratować swój kraj oraz zakocha się w… żółtym krzesełku.

Książki

Magazyn CCXXVI

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Świt Atlantydy
Evan Currie
Bardzo spokojna okolica
John Bloom, Jim Atkinson
Duchy z Błękitnej Zatoczki
J. Fenosa
Kamienica
Agnieszka Panasiuk
Sekretne życie pobożnych kobiet
Deesha Philyaw
Sigalin
Andrzej Skalimowski
Szczęście
Magdalena Miecznicka

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Spotkanie z Ramą
Arthur C. Clarke
Abakanowicz
Paweł Kowal
Dziesiąta Aleja
Mario Puzo
Lekcje
Ian McEwan
Nie jedź tam
Adam Fletcher
Rodzina Borgiów
Mario Puzo
The Inheritance Games. Ostatni gambit
Jennifer Lynn Barnes
Wszystkie trupy prowadzą do Rzymu
Emma Southon

więcej »

Barbara Seidler
‹Pamiętajcie, że byłem przeciw›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Pamiętajcie, że byłem przeciw
Data wydania	4 października 2017
Autor	Barbara Seidler
Wydawca	Czarne
Seria	Reportaż (Czarne)
ISBN	978-83-8049-585-2
Format	280s. 133×215mm; oprawa twarda
Cena	39,90
Gatunek	non‑fiction, podróżnicza / reportaż
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Sądowa historia Polski Ludowej (w pigułce)
[Barbara Seidler „Pamiętajcie, że byłem przeciw” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Szesnaście reportaży sądowych Barbary Seidler, które znalazły się w książce „Pamiętajcie, że byłem przeciw”, to wybór tekstów opublikowanych pierwotnie – w prasie bądź zbiorach Czytelnika – w latach 1962-1982. Choć dotyczą przestępstw (niekiedy spraw gospodarczych, częściej kryminalnych), są przede wszystkim portretem Polski Ludowej epoki Władysława Gomułki i Edwarda Gierka.

Sebastian Chosiński

Sądowa historia Polski Ludowej (w pigułce)
[Barbara Seidler „Pamiętajcie, że byłem przeciw” - recenzja]

Barbara Seidler
‹Pamiętajcie, że byłem przeciw›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Pamiętajcie, że byłem przeciw
Data wydania	4 października 2017
Autor	Barbara Seidler
Wydawca	Czarne
Seria	Reportaż (Czarne)
ISBN	978-83-8049-585-2
Format	280s. 133×215mm; oprawa twarda
Cena	39,90
Gatunek	non‑fiction, podróżnicza / reportaż
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Wstęp do książki wydanej przez Czarne napisał dziennikarz i publicysta Cezary Łazarewicz („Elegancki morderca”, uhonorowane Nagrodą Literacką „Nike” „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”). Zawarł w nim słowa, które idealnie charakteryzują autorkę: „Była najważniejszą reporterką sądową w PRL. Relacjonowała najgłośniejsze procesy w Polsce (…). Opisywanie tych wielkich spraw zapewniło jej popularność, ale sławę przyniosły teksty o zwykłych, «codziennych» zbrodniach, które poruszają do dzisiaj”. Jeśli więc ktoś chciałby poznać przebieg rozpraw sądowych w aferze mięsnej czy kulisy procesu Zdzisława Marchwickiego, nazywanego „wampirem z Zagłębia”, jest w pewnym sensie skazany na sięgnięcie po teksty Barbary Seidler. A że jej książki z lat 60., 70. i 80. XX wieku – jak chociażby „Dziś na wokandzie” (1966), „Na wadze Temidy” (1971), „Skłóceni z prawem” (1972) bądź „Mrok” (1983) – od dawna nie są wznawiane, tym większą wartość przedstawia „Pamiętajcie, że byłem przeciw”.

Seidler – rodowita warszawianka, rocznik 1930 – jako nastolatka brała udział w powstaniu (była sanitariuszką). Mając dwadzieścia dwa lata, ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, co zaważyło na jej całym dalszym życiu. Nie została jednak ani prokuratorem, ani obrońcą, ani sędzią, ale… reportażystką sądową. Swoje najważniejsze teksty z tej dziedziny publikowała na łamach wychodzącego w Krakowie tygodnika „Życie Literackie”, z którym związała się w pierwszej połowie lat 60. i któremu pozostała wierna do lutego 1990 roku, czyli niemal do końca jego istnienia. Nierzadko miewała kłopoty z cenzurą, ale gdy pisze się o sprawach tak delikatnych, często ocierających się o aktualną politykę państwa (jak na przykład słynne afery gospodarcze) – trzeba być na to przygotowanym. I Barbara Seidler była gotowa. Dlatego starała się przemycać swoje poglądy – zwłaszcza te niezgodne z linią partii – w sposób zawoalowany. Dla współczesnego młodego odbiorcy nie będzie to już dzisiaj czytelne, ale starsi – nauczeni czytania „między wierszami” – dostrzegą bez trudu te fragmenty, w których autorka stara się obejść zapisy cenzuralne.

Reporterski dorobek Barbary Seidler – i to tylko ten związany z uczestnictwem w rozprawach sądowych (a przecież interesowało ją również wiele innych spraw) – jest przeogromny. Dokonanie wyboru, który byłby reprezentatywny dla tego, czym się zajmowała, nie było więc zadaniem łatwym. A w pewnym sensie wydawnictwo ograniczał jeszcze fakt, że w tomie musiały znaleźć się teksty najsłynniejsze (i często najlepsze), które już przed laty wzbudziły wielkie zainteresowanie czytelników i bez których trudno byłoby sobie wyobrazić wartościową retrospektywę Seidler. Mamy więc reportaż z procesu w tak zwanej aferze mięsnej (lata 1964-1965), w której na śmierć skazano Stanisława Wawrzeckiego („Mięso i inne sprawy”), i aneks do niego, opowiadający o tragicznych losach innego oskarżonego w tej sprawie, Kazimierza Witowskiego („Nie mógł wrócić”). Wstrząsający tekst o nastoletniej uczennicy prestiżowego stołecznego liceum, która w lutym 1980 roku zamordowała własną matkę, następnie zaś poćwiartowała jej zwłoki i częściowo wyrzuciła do Jeziorka Czerniakowskiego, a częściowo umieściła w walizkach w skrytkach na Dworcu Centralnym („Mrok”).

Nie mogło także zabraknąć reportażu, który przywrócono pamięci czytelników przed pięcioma laty za sprawą tekstu Mariusza Szczygła „Śliczny i posłuszny”, poświęconego zakatowaniu na śmierć niespełna siedmioletniego Daniela L. przez jego macochę Renatę K., z zawodu nauczycielkę. W 2013 roku Szczygieł dowiedział się, że zabójczyni, skazana trzydzieści lat wcześniej, która odsiedziała karę i której wyrok uległ zatarciu, ponownie pracuje w szkole, a nawet jest ekspertką Ministerstwa Edukacji Narodowej do spraw awansu zawodowego pedagogów. Sprawa została nagłośniona, a piszący o niej dziennikarze podstawową wiedzę dotyczącą procesu czerpali z artykułów Seidler „Metody wychowawcze” i „Gdybyśmy krzyczeli…” (1981-1982), które w 1983 roku jako „Pani od maszynoznawstwa” wydane zostały w zbiorze „Mrok”. Nie mniej głośną – przynajmniej w środowisku artystycznym (zwłaszcza aktorskim) – była sprawa zabójstwa w sierpniu 1970 roku krytyka literackiego Mariana Kusy, którego sprawcą był aktor Andrzej Nowakowski, znany z filmów „Lunatycy” (1959) Bohdana Poręby i „Niewinni czarodzieje” (1960) Andrzeja Wajdy („Pił wówczas niebieskim kieliszkiem”).

Można by wspomnieć jeszcze o innych zawartych w „Pamiętajcie, że byłem przeciw” reportażach, ale powyższy przegląd daje wystarczające pojęcie, czego można się po książce spodziewać. Tym bardziej że wszystkie teksty mają pewien wspólny mianownik, czyniący je na swój sposób uniwersalnymi i ponadczasowymi. Biorąc udział w rozprawach sądowych, Barbara Seidler starała się przede wszystkim dostrzec w oskarżonym (względnie oskarżonych) człowieka (ludzi). Nie po to, aby szukać dla niego (dla nich) usprawiedliwienia – bo czy da się usprawiedliwić postępowanie Renaty K.? – ale by go (ich) zrozumieć. Znaleźć odpowiedź na pytanie, jakie koleje losu sprawiły, że kobieta z dobrego domu, podkreślająca na każdym kroku swoją moralność, była zdolna zakatować z zimną krwią bezbronne dziecko. Przez co musiała przejść nastolatka, która pod wpływem impulsu sięgnęła po siekierę, aby zamordować matkę, a potem trzymając jej poćwiartowane ciało w walizkach, kochać się w swoim pokoju z chłopakiem. Niełatwo to pojąć. Ale przynajmniej z aferami gospodarczymi (również opisujące korupcję w Horteksie „Kolory i smaki przestępstwa”) jest prościej…

Reportaże Barbary Seidler to już dzisiaj teksty historyczne, bo odnoszą się do wydarzeń, które zapisały się w kryminalnych dziejach Polski Ludowej. Jako że nie zostały one uwspółcześnione, przydałyby się do nich przypisy, ewentualnie aneksy, w których zostałyby dopowiedziane – czy to przez autorkę, czy też wydawcę – dalsze losy ich „bohaterów”. I nie chodzi tu wcale o grzebanie w życiorysach osób wciąż jeszcze żyjących, ale doprecyzowanie, czy kolejne lata przyniosły jakieś zmiany w zasądzonych wyrokach, czy odbyły się rewizje procesów (jak w przypadku afery mięsnej) itp. itd. To dość istotny mankament „Pamiętajcie, że byłem przeciw”. Drugim jest brak podania źródeł, z jakich zaczerpnięto poszczególne teksty, a więc miejsc pierwodruku w prasie bądź książkach (a najlepiej tu i tu). Nie zmienia to oczywiście faktu, że teksty Seidler same w sobie są fascynującą lekturą, świetnie napisaną i przede wszystkim bardzo wiarygodną psychologicznie. Bo też autorka jest nie tylko doskonałą obserwatorką codziennego życia, ale również nadzwyczajną znawczynią zakamarków ludzkiej duszy (także jej mrocznej strony).

5 marca 2018

Komentarze

06 III 2018 12:03:42

Hiperlink się rozpłynął po całym tekście.

06 III 2018 18:36:42

Poprawione

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Piłeś – nie jedź!
Sebastian Chosiński

26 V 2023

Lata 70. XX wieku to zdecydowanie najlepszy okres dla Jerzego Edigeya. To w tamtej dekadzie powstały jego najwartościowsze, zachowujące atrakcyjność po dziś dzień, „powieści milicyjne”. Nie jest też chyba przypadkiem fakt, że głównym bohaterem kilku z nich jest oficer Komendy Stołecznej MO major Janusz Kaczanowski. W „Śmierci jubilera” stara się on rozwiązać sprawę, której korzenie tkwią w czasach okupacji.

więcej »

Przeczytaj to jeszcze raz: Eddie, Gino i Tony
Sebastian Chosiński

25 V 2023

Pisząc „Braci Rico”, mieszkający wówczas w Stanach Zjednoczonych belgijski pisarz Georges Simenon stworzył jedno ze swoich najwybitniejszych dzieł beletrystycznych. Opowieść o gangsterskiej rodzinie urosła w jego wykonaniu do antycznego dramatu psychologicznego, w którym rewizji poddane zostają takie pojęcia, jak honor, lojalność czy – nomen omen – braterstwo.

więcej »

Przeczytaj to jeszcze raz: Gliniarz na rowerze
Sebastian Chosiński

24 V 2023

„Poganiacz z «Opatrzności»” ukazał się późną zimą 1931 roku jako trzecia powieść z komisarzem Jules’em Maigretem w roli głównej. Georges Simenon stawiał wówczas pierwsze kroki pisarskie, dopiero kształtował swego bohatera, nie należy dziwić się więc, że paryski policjant bywa jeszcze w swych decyzjach niepewny. Jest za to wciąż człowiekiem młodym i ma, jak się okazuje, niezłą kondycję.

więcej »