Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 3 października 2023
w Esensji w Esensjopedii

Michel Houellebecq
‹Mapa i terytorium›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułMapa i terytorium
Tytuł oryginalnyLa carte et le territoire
Data wydania19 października 2011
Autor
PrzekładBeata Geppert
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-7747-508-9
Format368s. 123×195mm; oprawa twarda
Cena44,90
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Michel Houellebecq, pisarz
[Michel Houellebecq „Mapa i terytorium” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Michel Houellebecq przyzwyczaił do kontrowersji. Nieprzejednana krytyka współczesności i obrazoburcze przekonania na tematy obyczajowe, religijne, polityczne zapewniły mu zarówno uznanie, jak i potępienie krytyki. „Mapa i terytorium”, jego najnowsza powieść, na tle wcześniejszych sprawia wrażenie nad wyraz pruderyjnego utworu, a zarazem nie mniej przejmującego i wnikliwego portretu codzienności.

Jędrzej Burszta

Michel Houellebecq, pisarz
[Michel Houellebecq „Mapa i terytorium” - recenzja]

Michel Houellebecq przyzwyczaił do kontrowersji. Nieprzejednana krytyka współczesności i obrazoburcze przekonania na tematy obyczajowe, religijne, polityczne zapewniły mu zarówno uznanie, jak i potępienie krytyki. „Mapa i terytorium”, jego najnowsza powieść, na tle wcześniejszych sprawia wrażenie nad wyraz pruderyjnego utworu, a zarazem nie mniej przejmującego i wnikliwego portretu codzienności.

Michel Houellebecq
‹Mapa i terytorium›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułMapa i terytorium
Tytuł oryginalnyLa carte et le territoire
Data wydania19 października 2011
Autor
PrzekładBeata Geppert
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-7747-508-9
Format368s. 123×195mm; oprawa twarda
Cena44,90
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Na pierwszy rzut oka „Mapa i terytorium” mierzy się z tematem potężnym, tradycyjnie nobliwym i literacko stymulującym, mianowicie – zależnością pomiędzy światem sztuki i życiem, wielkością dzieła i (przewidywalną) miałkością jego twórcy. Zmagania bohatera powieści z własnym artystycznym dorobkiem, skontrowane z chłodnym opisem coraz dalszego wycofywania się (nie tyle może świadomego, co w pełni nieuniknionego) z codzienności życia społecznego, stanowią kanwę, na której Houellebecq rozpościera jednak cały wachlarz różnorodnych tematów. Jed Martin, fotografik-malarz o wrażliwości prawie że etnologicznego dokumentalisty, funkcjonuje w oderwaniu od społeczeństwa, ograniczając kontakty z innymi ludźmi do sporadycznych spotkań z ojcem, kilku ledwie zapoczątkowanych i nigdy nie rozwiniętych przyjaźni oraz romansów. Machinalnie na usta ciśnie się banał, że bohater żyje dla sztuki – choć znacznie trafniejsze wydaje się stwierdzenie, że nie żyje w ogóle, w tym sensie przynajmniej, w jakim zwyczajowo przywykło się postrzegać ludzi jako przedstawicieli modelu homo sociologicus, jednostek definiowanych w obrębie i odniesieniu do całości społeczeństwa. Martin spełnia raczej rolę outsidera, niepogodzonego jednak do końca ze swoim losem, ale też nie potrafiącego – nie mającego dość wytrwałości ani samozaparcia – zbudować jakiejkolwiek głębszej relacji z drugą osobą. Jego aspołeczność staje się z biegiem czasu wyrazem apatii, głębokiego rozczarowania własną osobą, oraz bezwolnej akceptacji samotności.
W świecie Houellebecqa sztuka nie posiada wcale wartości terapeutycznej. Bohater zyskuje sławę w dużej mierze za sprawą przypadku, zbiegu sprzyjających okoliczności, rozciągniętych na lata; pierwszy wernisaż zapewnia mu rozgłos, drugi, wiele lat później, ogromną fortunę i prestiż – tyleż bezsensowne, co krzywdzące, dające bowiem poczucie życiowej stabilizacji poprzez umożliwienie dalszej bezproduktywnej egzystencji. Artysta spełniony to artysta pusty, pozbawiony motywacji, nie otrzymujący znikąd impulsów, które napędzałyby go do twórczości. Przygotowując katalog wystawy swoich prac, Martin decyduje się poprosić o wstawiennictwo cenionego francuskiego pisarza, Michela Houellebecqa, który zgadza się napisać wstępny esej-analizę twórczości Martina. Niejasna relacja, jaka zawiązuje się pomiędzy dwoma artystami, literatem i malarzem, staje się wprowadzeniem do dalszych wydarzeń, których nie będę ujawniać (w odróżnieniu od polskiego wydawcy, który zdradza całą prawie fabułę na tylnej okładce książki), składających się w sumie na tragikomiczną farsę kryminalną, za jaką uznać można „Mapę i terytorium”.
Wiele można napisać o powieściowym Houellebecqu oraz samym zabiegu wprowadzenia do fabuły własnej osoby; częściowo uzupełnia to odmalowany na kartach powieści, prześmiewczy portret francuskiej (paryskiej) bohemy celebryckiej, najsmakowiciej ukazany we fragmentach opisujących dystyngowaną biesiadę sylwestrową, jaka odbywa się w posiadłości prominentnego prezentera telewizyjnego. Podobnie jak tam postaci fikcyjne mieszają się z realnymi (bądź złośliwymi wariacjami na ich temat), również postać Houellebecqa przedstawiona w „Mapie i terytorium” łączy cechy autobiograficzne z pastiszem obrazu, jaki o francuskim powieściopisarzu wytworzyła przez lata prasa. Z pewnością dużą frajdę zapewniło mu przedstawienie karykaturalnie spotworniałej (miejmy nadzieję) wersji siebie samego, egotycznego, maniakalno-depresyjnego, wyalienowanego „starego, chorego żółwia”. Martin i Houellebecq – obaj w równym stopniu mogący być lub nie być porte-parole autora – zawiązują swego rodzaju pozawerbalne porozumienie; konwersują o tym i owym, wymieniają poglądami na tematy wysokie (pisma Alexisa de Tocqueville’a) i niskie (kaloryfery), prawie nigdy jednak nie rozmawiają. Wymieniają zdania, ale nie prowadzą dialogu – istniejące między nimi podobieństwo jest na tyle silne, że uniemożliwia wzajemne zrozumienie. Martin postanawia nawet namalować jego portret, zatytułowany zresztą po prostu „Michel Houellebecq, pisarz”. W zbiegu ich doświadczeń dojrzeć można myśl przewodnią powieści francuskiego autora, jak to u niego – gorzką, wzmocnioną makabrą i depresją.
Co istotne, „Mapa i terytorium” to powieść tyleż przygnębiająca, co autentycznie zabawna. Houellebecq-ironista występuje w zgodzie z Houellebecqiem-moralistą, komentując w swoim rozpoznawalnym już stylu przeróżne odchylenia i wewnętrzne sprzeczności charakteryzujące współczesny świat, przegniły kapitalizm, kult cielesności, zachłyśnięcie postępującą technologizacją i ogólne zdeprawowanie wszelkich pozamaterialnych wartości. Przemyślenia to niezbyt optymistyczne (inna rzecz, czy prezentujące głęboką czy też płytką interpretację rzeczywistości), koniec końców nieco anegdotyczne w porównaniu z najważniejszym tematem powieści: samym Michelem Houellebecqiem. Obsesyjny autotematyzm „Mapy i terytorium” przysparza jej jednak niespodziewanej szczerości; nawet jeśli świat faktycznie jest tak nikczemny, a my – tak podli, odrobiną nadziei napawa przynajmniej to, że ubodnięty do głębi Houellebecq czuje nadal potrzebę, żeby swoje osobiste traumy przemieniać w drażniącą i błyskotliwą literaturę.
koniec
17 listopada 2011

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Krótko o książkach: Łotewska „Autobiografia”
Joanna Kapica-Curzytek

30 IX 2023

Powieść „Jełgawa ′94” to świetnie napisany manifest wolności, której źródłem jest młodość i muzyka Kurta Cobaina.

więcej »

PRL w kryminale: Cień zbrodniarza
Sebastian Chosiński

29 IX 2023

Akcja „Pensjonatu na Strandvägen” Jerzego Edigeya nie rozgrywa się w Polsce, ale dotyka spraw polskich. Polscy bohaterowie mają też luźny związek ze swoją komunistyczną ojczyzną – albo odwiedzają ją turystycznie, albo w celach biznesowych. To wszystko sprawia, że wydana w końcu lat 60. XX wieku książka łapie się do „PRL-u w kryminale”. Ostrzeżenie! Kto nie lubi spoilerów (nawet nieoczywistych), nie powinien czytać ostatniego akapitu.

więcej »

O pożytkach ze zdrowych zębów oraz powrót do Liszkowa
Wojciech Gołąbowski

24 IX 2023

Dziesiąty (jubileuszowy?) tom przygód Jakuba Wędrowycza, „Faceci w gumofilcach” Andrzeja Pilipiuka, ma lepsze i słabsze strony. Dobrze, że te lepsze zajmują więcej miejsca.

więcej »

Polecamy

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”

Stare wspaniałe światy:

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Notatki na marginesie „Mapy i terytorium”
— Michał Foerster

Esensja czyta: Październik 2011
— Jędrzej Burszta, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Joanna Słupek, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski

Tegoż twórcy

Houellebecq jak Kasandra
— Joanna Kapica-Curzytek

Wrogowie krytyczni
— Daniel Markiewicz

Nikt cię nie kocha
— Michał Foerster

Zagubiony w sytości
— Eryk Remiezowicz

Platforma zrzędzenia
— Jan Rudziński

Świat na krawędzi
— Sebastian Chosiński

…elementarne. Nic
— Jan Rudziński

Tegoż autora

Dym/nie-dym i polarne niedźwiedzie na tropikalnej wyspie
— Konrad Wągrowski, Jędrzej Burszta, Marcin T.P. Łuczyński, Karol Kućmierz

O malarstwie i rewolucji
— Jędrzej Burszta

Cień dawnej świetności
— Jędrzej Burszta

Polska inna, a jednak ta sama
— Jędrzej Burszta

Szaleństwo na zamku Gormenghast
— Jędrzej Burszta

Nadduszo, zlituj się!
— Jędrzej Burszta

Czarownica jaka jest, każdy widzi…
— Jędrzej Burszta

W tym szaleństwie nie ma metody
— Jędrzej Burszta

Żony i mężowie
— Jędrzej Burszta

California Dreamin’
— Jędrzej Burszta

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.