Trzeci tom zbiorczego wydania runu Alana Moore’a przynosi pewną zmianę stylistyczno-gatunkową. Po mrocznej grozie „Amerykańskiego gotyku” dostajemy mianowicie opowieść bardziej zróżnicowaną, zawierającą mieszankę elementów fantasy, science-fiction oraz dramatu psychologicznego, gdzieniegdzie tylko kontrapunktowanych akcentami horroru.
Ja cię kocham, a ty… nie żyjesz
[Alfredo Alcala, Alan Moore, John Totleben, Rick Veitch „Saga o potworze z bagien #3” - recenzja]
Trzeci tom zbiorczego wydania runu Alana Moore’a przynosi pewną zmianę stylistyczno-gatunkową. Po mrocznej grozie „Amerykańskiego gotyku” dostajemy mianowicie opowieść bardziej zróżnicowaną, zawierającą mieszankę elementów fantasy, science-fiction oraz dramatu psychologicznego, gdzieniegdzie tylko kontrapunktowanych akcentami horroru.
Alfredo Alcala, Alan Moore, John Totleben, Rick Veitch
‹Saga o potworze z bagien #3›
Album zawiera ostatnie zeszyty napisane przez Moore’a, publikowane pierwotnie w okresie od sierpnia 1986 roku do września roku 1987 (#51-64). Tym razem tom rozpada się na dwie wyraźnie wyodrębnione, choć oczywiście powiązane ze sobą, części. Najpierw obserwujemy inwazję Potwora z Bagien na Gotham, gdzie uwięziona została Abby (#51-55), a później towarzyszymy bohaterowi w jego peregrynacji przez różne planety, śledząc w międzyczasie kłopoty Abby – tu na Ziemi (#56-64). Po zdarzeniach opisanych w tomie drugim i po wyczerpującej walce mroku ze światłem, nasz bohater powoli powraca do swojej rzeczywistości, żegnając się z tymi, którzy towarzyszyli mu w tych zmaganiach. Tymczasem Abby przeżywa trudne chwile. Została bowiem oskarżona o obrazę moralności i czeka ją proces. Co gorsza, stała się obiektem nienawistnych ataków. Mieszkańcy Houmy znaleźli sobie bowiem w niej kozła ofiarnego. Zaszczuta, napiętnowana i zdesperowana kobieta postanawia zatem uciec z miasta. Trafia do Gotham, ale niestety tutaj również dosięga ją wymiar sprawiedliwości. Gdy Potwór z Bagien dowiaduje się o tym, wyrusza oczywiście z odsieczą. Czy jednak będzie w stanie uratować swoją ukochaną. A może przeszkodzi mu w tym Batman? W końcu Gotham to jego miasto.
Ta przygoda nie kończy się dla naszego bohatera zbyt pomyślnie. Bez wnikania w szczegóły i spojlerowania, powiedzmy tylko, że traci on kontakt z naszym światem i zostaje wyrzucony gdzieś… lecz nie wiadomo gdzie. I tak rozpoczyna się druga część tego tomu, do której na pewno trzeba podejść bardzo ostrożnie i nie zaszkodzi także spora dawka cierpliwości. Pełno tu bowiem poetyckich narracji, obszernych opisów i egzaltowanych refleksji, być może nawet ocierających się chwilami o grafomanię. Nie brakuje także mityczno-magicznych odniesień oraz różnych narracyjno-graficznych eksperymentów formalnych. Są oczywiście także sekwencje bardziej konwencjonalne, ale stanowią one w zasadzie tylko dodatki do tej onirycznej opowieści o podróży bohatera przez rożne wszechświaty. Mówiąc krótko, poszczególne zeszyty wymagają od czytelnika gotowości do wprowadzenia się w nieco odmienne od standardowych stany świadomości.
W przeciwieństwie do opowieści zawartej w poprzednim tomie, tym razem narracja Moore’a sprawia wrażenie bardziej rwanej, fragmentarycznej i chaotycznej. Ostatecznie oczywiście wszystko nieuchronnie prowadzi do z góry zaplanowanego finału, ale można odnieść wrażenie, że tym razem scenarzysta, podobnie zresztą jak tytułowy bohater komiksu, błądzi trochę po różnych światach. Być może myślami wędrował już gdzieś indziej? W tym czasie Moore był przecież niesłychanie obłożony pracą. Tworzył comiesięczne odcinki „Sagi o Potworze z Bagien”, kończył swoich „Strażników” oraz pisał „Miraclemana”. Nic zatem dziwnego, że zdarzały mu się, jak dowiadujemy się ze wstępu Stephena Bissetta – blokady twórcze i trudniejsze momenty, kiedy nic nie chciało się układać tak, jak powinno. Ta tytaniczna praca musiała odcisnąć na nim swoje piętno. Wpływ na nieco chaotyczny charakter tego tomu na pewno ma także fakt, że scenariusze do dwóch zeszytów nie zostały stworzone przez Maga z Northampton. Opowieść zawartą w zeszycie 59 stworzył Stephen Bissette, a zeszyt 62 napisał Rick Veitch. Zresztą to też świadczy o tym, że Moore korzystał z każdej okazji, by zyskać trochę czasu na inne projekty.
Zmiany zaszły także w warstwie graficznej. Z serii odeszli główni rysownicy – Bissette oraz Totleben. Ich aktywność ograniczyła się jedynie do tworzenia okładek serii oraz epizodycznego rysowania niektórych fragmentów. Ciężar tworzenia rysunków do serii zaczął spoczywać na barkach Ricka Veitcha wspomaganego przez nakładającego tusz Alfredo Alcalę. Nie znajdziemy już zatem w rysunkach tego pieczołowitego, drzeworytniczego kreskowania tak charakterystycznego dla Bissetta i Totlebena. Zamiast tego dostajemy bardziej standardowe rysunki Veitcha. Nie znaczy to jednak, że gorsze. Artysta, który później przejął także funkcję scenarzysty, radzi sobie bardzo dobrze i tworzone przez niego plansze zawsze trafnie odzwierciedlają klimat poszczególnych opowieści.
Trzeci tom serii na pewno jest świetnym komiksem, ale w porównaniu z poprzednią odsłoną wypada nieco słabiej. Z uwagi na swoje nadmierne zróżnicowanie wymaga sporej cierpliwości i gotowości do zagłębiania się w szalone, oniryczne światy. Przemierzając kosmos Potwór nie tylko odkrywa coraz to nowe wymiary własnych możliwości, ale poznaje planety, o jakich mu się nawet nie śniło. Na pewno szczególne wrażenie – zarówno na czytelnikach, jak i na tytułowym bohaterze – robi wizyta na planecie, gdzie żyją inteligentne rośliny. Ta szaleńcza podróż przez różne rzeczywistości i różne stany świadomości ma jeden cel i jedną motywację. Stwór z bagien Luizjany za wszelką cenę chce powrócić do swojej ukochanej. I to właśnie Abby jest tu chyba postacią centralną. W pierwszej części Moore dużo energii poświęca na to, by ukazać tragedię, jaką przeżywa oskarżana o popełnienie przestępstwa kobieta. Jedyna jej wina polega przecież na tym, że się zakochała w niewłaściwym człowieku… czy raczej roślinie. W drugiej części natomiast widzimy ją, jak próbuje poukładać sobie życie bez swojego ukochanego i uświadamia sobie, że nie wychodzi jej to najlepiej. To przesunięcie akcentów jest bardzo charakterystyczne. Koncentrację na egzystencjalnych rozterkach Abby Moore równoważy delirycznymi narracjami odnoszącymi się do peregrynacji stwora. I właśnie te, często przegadane, sekwencje sprawiają najwięcej kłopotów, a chwilami zniechęcają do lektury. Warto jednak to zniechęcenie pokonać i dawkować sobie lekturę tego tomu w małych porcjach. Można wtedy odkrywać wszystkie subtelności umieszczane obficie w tej opowieści nawet przez zapracowanego i przemęczonego Moore’a.
