Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 28 maja 2023

Kulawe konie: Sez. 1. odc. 1. Witajcie w czyśćcu (a może nawet w piekle)
Nie ulega wątpliwości, że twórcy „Kulawych koni” znakomicie potrafią operować kontrastami i igrać z przyzwyczajeniami widzów. I tak na początku pierwszego odcinka wprawdzie obserwujemy dynamiczną akcje przeprowadzoną przez agentów służb specjalnych, ale szybko wydarzenia toczą się w zgoła odmiennym tempie, Co istotne, mimo to napięcie wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.
Puchatek: Żenada i wstyd
Jak wielokrotnie pouczają starsi – co nagle, to po diable. „Puchatek: Krew i miód” potwierdza to w całej rozciągłości.
Wporzo
„Niepodległość. Terra Alta II” to powieść kryminalna, ale przy okazji jest zaangażowanym głosem w dyskursie o tożsamości Katalonii.
Harry Potter? Narnia? Mozart!
Szafka z zegarem w szkolnej bibliotece okazuje się przejściem do świata fantazji. Brzmi jak początek streszczenia powieści dla młodzieży młodszej? Trochę tak, bo „Czarodziejski flet” Floriana Sigla to niejako próba pożenienia opery Mozarta z motywami typowo szkolnymi: wredny szpaner, sympatyczny fajtłapa, atrakcyjna koleżanka, budzący strach dyrektor. A po drugiej stronie – przygody, ratowanie świata i… królewna. Kogo wybierze bohater?
Niejednoznaczny kot
Jeżeli w ruinach kurortu znajdziesz nietknięte drzwi, a obok nich tajemniczą figurkę, na wszelki wypadek jej nie dotykaj, a już na pewno nie podnoś! Tytułowa bohaterka filmu „Suzume” przez swoją lekkomyślność zostaje wciągnięta w niesamowitą przygodę, w trakcie której będzie musiała uratować swój kraj oraz zakocha się w… żółtym krzesełku.
Upadek Rycerza: Część 5. Rycerz odnowiony
Tego już w czasach TM-Semic nie poznaliśmy. Batman pokonał Azraela, a sam Azrael najwyraźniej poszedł po rozum do głowy, Robin powrócił do jaskini, Nightwing pojawił się ni stąd ni zowąd i tylko rozczarowanego i obrażonego Alfreda nadal brakuje. Bruce Wayne wrócił do roli człowieka-nietoperza, prawda? No niestety, sprawa jest trochę bardziej skomplikowana.
Bywało lepiej
„Jesteśmy snem” to zbiór trzech krótkich powieści Ursuli K. LeGuin. Zbiór dość nierówny, bo zawarte w nim historie są leciwe i mało zajmujące, szczególnie dla współczesnego czytelnika.

Filmy

Magazyn CCXXVI

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Grigorij Czuchraj
‹Czyste niebo›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Czyste niebo
Tytuł oryginalny	Чистое небо
Reżyseria	Grigorij Czuchraj
Zdjęcia	Siergiej Połujanow
Scenariusz	Daniił Chrabrowicki
Obsada	Nina Drobyszewa, Jewgienij Urbanski, Natalia Kuzmina-Berger, Witalij Koniajew, Gieorgij Kulikow, Leonid Kniaziew, Gieorgij Gieorgiu, Oleg Tabakow, Alik Kryłow, Witalij Bondariow, Władimir Anisko, Konstantin Bartaszewicz
Muzyka	Michaił Ziw
Rok produkcji	1961
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	104 minuty
Gatunek	melodramat, polityczny, wojenny
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Klasyka kina radzieckiego: Nam latać nie kazano!
[Grigorij Czuchraj „Czyste niebo” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Chruszczowowska „Odwilż” była wybawieniem dla radzieckiej kinematografii. Po latach dominacji nieznośnie patetycznego i zakłamanego kina socrealistycznego wreszcie pojawiły się na ekran kin w Kraju Rad filmy przedstawiające bądź to prawdziw(sz)y obraz Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, bądź czasów powojennych. Jednym z najważniejszych tego typu obrazów było „Czyste niebo” Grigorija Czuchraja.

Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: Nam latać nie kazano!
[Grigorij Czuchraj „Czyste niebo” - recenzja]

Grigorij Czuchraj
‹Czyste niebo›

EKSTRAKT:	90%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Czyste niebo
Tytuł oryginalny	Чистое небо
Reżyseria	Grigorij Czuchraj
Zdjęcia	Siergiej Połujanow
Scenariusz	Daniił Chrabrowicki
Obsada	Nina Drobyszewa, Jewgienij Urbanski, Natalia Kuzmina-Berger, Witalij Koniajew, Gieorgij Kulikow, Leonid Kniaziew, Gieorgij Gieorgiu, Oleg Tabakow, Alik Kryłow, Witalij Bondariow, Władimir Anisko, Konstantin Bartaszewicz
Muzyka	Michaił Ziw
Rok produkcji	1961
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	104 minuty
Gatunek	melodramat, polityczny, wojenny
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Po 1956 roku kino radzieckie, podobnie jak cały Kraj Rad, gwałtownie zaczęło się zmieniać. Do dystrybucji trafiały filmy, za które ich twórcy jeszcze kilka lat wcześniej mogliby zapłacić – w najlepszym razie – wieloletnim odsunięciem od wykonywania zawodu. Niektóre z nich, jak chociażby „Lecą żurawie” (1957) Michaiła Kałatozowa, „Los człowieka” (1959) Siergieja Bondarczuka, „Pokój przychodzącemu na świat” (1961) Aleksandra Ałowa i Władimira Naumowa, „9 dni jednego roku” (1961) Michaiła Romma, „Dziecko wojny” (1962) Andrieja Tarkowskiego czy „Cisza” (1964) Władimira Basowa – wzbudzały dyskusje, wywoływały kontrowersje, ale, co najistotniejsze, z krajowych i zagranicznych festiwali wracały z cennymi laurami. Związana z dojściem do władzy Nikity Chruszczowa tak zwana „Odwilż” (polityczna, społeczna i kulturalna) wydobyła Związek Radziecki z olbrzymiej zapaści, obudziła w ludziach aktywność, co zresztą nie zawsze było po myśli władz. Jednym z reżyserów, którzy najwięcej na tych przemianach zyskali, był Grigorij Naumowicz Czuchraj.

Urodził się w 1921 roku w ukraińskim Melitopolu, gdzie służył jego ojciec Naum Rubanow, będący zawodowym żołnierzem. Gdy Grisza miał trzy lata, jego rodzice rozwiedli się; chłopiec pozostał z matką i stąd jego nazwisko – Czuchraj. W połowie lat 30. znalazł się, wraz ze swoim ojczymem, w Moskwie; tam ukończył szkołę, a wkrótce został także wcielony do Armii Czerwonej. Walczył na froncie, odznaczając się odwagą; był trzykrotnie ranny. Po zakończeniu wojny podjął studia reżyserskie we Wszechzwiązkowym Państwowym Instytucie Kinematografii (WGIK), gdzie jego opiekunami byli Siergiej Jutkiewicz i Michaił Romm. Po zdobyciu dyplomu w 1953 roku został asystentem reżysera w kijowskiej wytwórni filmowej Ołeksandra Dowżenki; po dwóch latach ściągnięto go jednak do „Mosfilmu”. Tam zadebiutował, opartym na opowiadaniu Borisa Ławrieniowa, dramatem o czasach wojny domowej w Rosji „Czterdziesty pierwszy” (1956); trzy lata później zrealizował przejmującą „Balladę o żołnierzu”. Oba obrazy zdobyły między innymi specjalne nagrody jury na festiwalu w Cannes.

Dzięki tym zaszczytom na przełomie dekad Grigorij Naumowicz mógł zabrać się do pracy nad „Czystym niebem” – ambitnym obrazem, który w dużej mierze miał zdecydować o jego artystycznej (i nie tylko) przyszłości. Scenariusz podsunął mu Daniił Chrabrowicki (1923-1980), którego polecił Czuchrajowi Romm (obaj panowie współpracowali ze sobą przy „9 dniach jednego roku”). Premiera filmu odbyła się 20 maja 1961 roku; do końca roku w samym tylko Związku Radzieckim obejrzało go ponad 41 milionów widzów. Na Moskiewskim Festiwalu Filmowym otrzymał on główną nagrodę, którą była wówczas „Złota Gwiazda”; na przeglądzie w San Francisco jury z kolei doceniło pracę reżysera. Niestety, kilka lat później Chruszczowa odsunięto od władzy, a na jego miejsce sekretarzem generalnym KPZR został Leonid Breżniew, na polecenie którego zaczęto zwalczać wszelkie przejawy „Odwilży”. Jednocześnie rozpoczęto politykę rehabilitacji Józefa Stalina, przeciwko której w marcu 1966 roku zaprotestowało – w liście skierowanym do Komitetu Centralnego – trzynastu przedstawicieli radzieckiej nauki, literatury i sztuki. Byli w tym gronie miedzy innymi pisarz Ilja Erenburg i Czuchraj.

Za ten sprzeciw wobec woli Breżniewa nie spotkały reżysera bezpośrednie szykany, ale „Czyste niebo”, które odnosiło się do stalinowskiego terroru, powędrowało na półkę; film wrócił do kin w Kraju Rad dopiero po 1985 roku, czyli po zadekretowaniu przez Michaiła Gorbaczowa tak zwanej „pierestrojki”. Akcja filmu rozpoczyna się na początku lat 40., kończy natomiast w połowie następnej dekady. W czasie zabawy sylwestrowej młodziutka Sasza Lwowa poznaje przystojnego lotnika Aleksieja Astachowa; jest on jednak przypadkowym gościem na zabawie i z tego też powodu zostaje wrogo potraktowany przez dbającą o reputację Aleksandry jej starszą siostrę Lusię. Z czasem Sasza zapomina o tamtym przelotnym spotkaniu, zaczyna studia, zbliża się do swego przyjaciela Pietii, któremu nawet – po agresji niemieckiej – solennie przyrzeka, że gdy chłopak wróci z frontu, zostanie jego żoną. Ale wojna zmienia wszystko w życiu dziewczyny. Jej ojciec, Iwan Iljicz, również otrzymuje powołanie do armii, a Lusia i młodszy brat Siergiej zostają ewakuowani do Kazachstanu. Aleksandra, skierowana teraz do pracy w fabryce, zostaje w mieście sama – i choćby tego powodu potrzebuje, jak nigdy wcześniej, czyjejś bliskości.

W takiej sytuacji los ponownie stawia na jej drodze – i znów jest to absolutny przypadek – Astachowa. Zauważa go w schronie w czasie nalotu, potem idzie za nim, podsłuchując rozmowę Liochy ze znajomym. Parę dni później dzwoni do jednostki, w której służy lotnik; gdy okazuje się, że go nie ma, prosi o kontakt. Astachow oddzwania, co staje się początkiem bliższej zażyłości. Tak się bowiem szczęśliwie dla obojga składa, że jego samolot jest w remoncie, ma więc kilka dni nieplanowanego „urlopu”. W warunkach wojennych, gdy wróg ma olbrzymią przewagę, trudno jednak o radość i beztroskę; zwłaszcza że wkrótce Aleksiej wraca do służby. Każdy dzień bez wiadomości od niego przyprawia Saszę o rozstrój nerwowy, aż wreszcie dociera do niej informacja najgorsza z możliwych – o bohaterskiej śmierci lotnika. Tyle że, jak dowiadujemy się później, Astachow wcale nie zginął i trafił do niemieckiej niewoli. Po zakończeniu wojny wraca do ojczyzny – z piętnem zdrajcy i wroga ludu. Nie może znaleźć pracy, o powrocie do latania nie ma mowy, ba! nie chcą go nawet przywrócić w prawach członka partii. Nie zostaje aresztowany i skazany na dziesięć lat łagru tylko z uwagi na Aleksandrę, która jest w fabryce przodownikiem pracy.

Astachow – wojenny bohater, oszpecony po katastrofie samolotu – zostaje przez państwo i partię, którym służył, wyrzucony na margines społeczeństwa. Takich jak on były wówczas w Związku Radzieckim setki tysięcy. Ich największą winą wobec towarzysza Stalina było to, że nie dali się zabić wrogowi, że przeżyli i wrócili, by dawać zły przykład narodowi. Aleksiej, nie mogąc pogodzić się z tym, jak jest traktowany, nie widzi sensu dalszego życia, stacza się, ale mimo to zachowuje resztki godności. Ratunkiem okazuje się dla niego… śmierć Stalina i następująca po niej – pokazana przez reżysera bardzo dosłownie, przy pomocy zdjęć natury – „Odwilż”. To w tym właśnie momencie Czuchraj wkracza na grząski grunt. Mimo że tak naprawdę wcale nie pogłębia tematu, nie oskarża ludzi, którzy budowali system represji, nie domaga się rozliczeń. Ostatnie minuty „Czystego nieba” rozgrywają się niemal w milczeniu. Może dlatego są tak bardzo przejmujące. W walce z nieludzką machiną moralnym zwycięzcą okazuje się bowiem ten, któremu odmawiano prawa do bycia obywatelem.

Czuchraj podjął w swoim filmie temat wtedy wciąż jeszcze bardzo drażliwy; nie mógł być więc pewien, jak zostanie on przyjęty przez szefostwo Goskina, czyli Państwowego Komitetu Kinematografii. Stąd zapewne, przynajmniej w części, brała się powściągliwość reżysera. Przyszłość pokazała, że instynkt go nie mylił. Siłą rozpędu udało mu się jeszcze nakręcić dramat „Był sobie dziad i baba” (1964), po czym na kilkanaście lat zamilkł. Kolejną fabułą, jaką mógł nakręcić, było psychologiczno-wojenne „Grzęzawisko” (1977), które także nie przypadło do gustu władzom. W efekcie ostatni swój obraz zrealizował – dramat polityczny „Życie jest piękne” (1980) – zrealizował przy wsparciu producentów włoskich. Filmografię Grigorija Naumowicza uzupełniają jeszcze dwa ważne dzieła dokumentalne: opowiadająca o Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej „Pamięć” (1970) oraz „Nauczę was marzyć…” (1984), które poświęcone zostało twórczości reżysera Marka Donskiego. Czuchraj zmarł w październiku 2001 roku, pozostawiając syna, Pawła, który poszedł w jego ślady (vide „Kierowca dla Wiery”).

W rolę Saszy wcieliła się, urodzona w 1939 roku w Leningradzie, Nina Drobyszewa, dla której – jak się później okazało – była to najważniejsza rola w karierze. Astachowa zagrał natomiast Jewgienij Urbanski, który w drugiej połowie lat 50. wyrósł na jedną z największych gwiazd kina radzieckiego. Zadebiutował główną rolą w „Komuniście” (1957) Julija Rajzmana, później pojawił się w „Niewysłanym liście” (1959) Michaiła Kałatozowa i w istotnym epizodzie w „Balladzie o żołnierzu” (1959) Czuchraju. 5 listopada 1965 roku w czasie pracy na planie filmu „Dyrektor” uległ wypadkowi samochodowemu i zmarł w drodze do szpitala. Poza nimi na ekranie możemy zobaczyć jeszcze między innymi: Witalija Koniajewa (przyszłego męża Drobyszewej) jako Pietię, Leonida Kniaziewa („Lecą żurawie”) w roli ojca Saszy, Gieorgija Gieorgiu („Operacja Y, czyli Przypadki Szurika”, „Dwanaście krzeseł”) w roli Nikołaja Andriejewicza, wojennego męża Lusi, oraz młodego Olega Tabakowa („Wojna i pokój”, „Moskwa nie wierzy łzom”) jako Siergieja Lwowa w czasach powojennych. Ścieżkę dźwiękową, przejmującą nie mniej niż sam film, skomponował Michaił Ziw, w tamtym czasie stały współpracownik Czuchraja, natomiast za zdjęcia odpowiadał Siergiej Połujanow, który od końca lat 60. kojarzony będzie głównie z satyrycznymi komediami („Złote cielę”, „Iwan Wasiljewicz zmienia zawód”).

10 lipca 2019

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Kulawe konie: Sez. 1. odc. 2. Przysługa za przysługę
Marcin Mroziuk

26 V 2023

Wprawdzie porywacze Hassana Ahmeda nie wyglądają na profesjonalistów, ale wygląda na to, że mimo pełnej mobilizacji wszystkich sił MI5 może mieć problem z odnalezieniem kryjówki Synów Albionów przed terminem zapowiedzianej egzekucji uwięzionego studenta. Trudno w tym momencie nie zastanawiać się, czy Robert Hobden może okazać się kluczem do uwolnienia brytyjskiego muzułmanina o pakistańskich korzeniach.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Miłość, góry i karabiny
Sebastian Chosiński

24 V 2023

Żydowski reżyser urodzony na Krymie (Adolf Bergunker), ukraiński autor pierwowzoru literackiego (Gieorgij Tuszkan) i rozgrywająca się w 1930 roku w sowieckim Turkiestanie, na pograniczu z Chinami, easternowa opowieść o walce z podstępnymi basmaczami – tak w skrócie można opisać kinową wersję „Dżury”, która na polskie ekrany trafiła pod znacznie bardziej chwytliwym tytułem – „Mściciel z gór”.

więcej »

Konsultant: Odc. 4. Cel uświęca środki
Marcin Mroziuk

22 V 2023

Z retrospekcji dowiadujemy się wreszcie, w jaki sposób Regus Patoff przekonał Sanga Woo do podpisania kontraktu. Mimo to wciąż nie możemy być pewni rzeczywistych intencji konsultanta, a jego kolejne działania mogą być sporym zaskoczeniem zarówno dla pracowników, jak i dla widzów.

więcej »